ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 17، شماره 10، دی 1403 ، شماره پی در پی 104

پندی گران با آهی سوزان (مطالعه موردی مقایسه قصیدۀ سینیۀ ابوعبادۀ بحتری و قصیدۀ ایوان مدائن خاقانی شروانی)

صفحه (277 - 291)
سعید عزیزپور (نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله : اسفند 1402
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : تیر 1403

چکیده

زمینه و هدف: شکّی نیست که بحتری و خاقانی از برجسته ترین و معروفترین شاعران زبان عربی و زبان فارسی هستند و شکّی نیست که دو قصیدۀ سینیۀ بحتری و ایوان مدائن خاقانی از غرّاترین قصاید در زبان عربی و فارسی به شمار می آیند، پس برای شناخت دقیق اندیشه و بازتاب تفکّر، خلاقیّت و توانایی آن دو شاعر بزرگ،نیاز به بررسی دقیق این دو قصیده است که بدون مقایسه،امکان رسیدن به این مقصود وجود ندارد لذا در این مقاله،به مقایسۀ این دو اثر برجسته پرداخته می شودتا خوانندگان عزیز،با زیبایی های این دو شعر و هنرنمایی های این دو شاعر بهتر و بیشتر آشنا گردیده و بهره مند شوند.

روشها: در این مقاله سعی شده علاوه بر نگاهی تازه تر و دقیقتر از روش مقایسه، به روش کتابخانه ای و مراجعه به آثار مکتوب بویژه کتاب ها و شرح هایی است که بر این دو قصیده نوشته شده است. امّا به جزء آثار مکتوب، از اندیشۀ استادان ارجمندی که در طول دوران تحصیل از محضرشان بهره برده ام نیز استفاده شده است.

یافته ها: با مقایسۀ این دو قصیدۀ معروف و بیان تفاوت ها، شباهت ها، درجات و مراتب این دو به اندیشه، زبان و بیان این دو شاعر توانا، که هر کدام در زبان خود، از سرآمدان است بهتر آشنا میشویم، زیرا آنچه در شعر این دو شاعر، به چشم می خورد علاوه بر بیان احساس و عواطف،بازتاب بخشی از تاریخ،فلسفه، بینش ونگرش این دو به زندگی است.

نتیجه گیری: با مطالعه و مقایسۀ دو قصیده، در می یابیم که هر دو شاعر، با توصیفی جاندار پیام اصلی خود که عظمت و بزرگی ساسانیان و ناپایداری دنیا است را بیان نمایند و خواهان درس،پند و عبرت گرفتن از آن شده اند.

کلمات کلیدی
بحتری , خاقانی , قصیدۀ سینیه , ایوان مدائن , مقایسۀ قصیدۀ سینیه با ایوان مدائن.

• امامی، نصرالله (1385) ارمغان صبح، چاپ سوم، تهران، انتشارت جامی
• بحتری، ابوعباده (1386) قصیدۀ سینیه، شرح و ترجمه دکتر علی دودمان کوشکی. کلاس کارشناسی ارشد ادبیّات، درس نظم عربی، دانشگاه ایلام.
• خواجوی کرمانی (1374)دیوان، چاپ سوم، ا تهران، انتشارات پاژنگ
• خاقانی، افضل الدّین(1357) دیوان، چاپ دوم، تهران، انتشارات زوّار
• خیام، عمر(1352) رباعیات،تصحیح فروغی،چاپ اول،تهران، انتشارات امیرکبیر
• سجادی،سید ضیاء الدین (1374)شاعر صبح،چاپ سوم، تهران، انتشارات سخن
• معزی،امیر(1362)دیوان،تصحیح ناصر هیری، چاپ اول، تهران، نشر مرزبان
• معین، محمد (1377)فرهنگ معین، جلد 5، چاپ دوازدهم، تهران انتشارات امیرکبیر
• یغمایی، حبیب(1341) مجله یغما، شماره اول، سال پانزدهم، تهران
• یغمایی، حبیب (1341) مجله یغما، شماره ششم، سال پانزدهم، تهران